Zorgen voor je familie, partner, buren of vrienden. Voor veel mensen niet meer dan normaal. Toch hebben onzichtbaar veel mensen problemen om deze zorg te verlenen zonder dat dat ten koste gaat van hun eigen privé en werkbalans. Bovendien staat ons in de toekomst een nog veel grotere verantwoordelijkheid te wachten. Een ware crisis staat voor de deur.

Mantelzorg, wat is dat?

Mantelzorg is het zorgen voor een familielid, partner of vriend die zorg nodig heeft door ziekte, handicap of ouderdom. Dit soort zorg wordt meestal gratis en onbetaald verleend door familieleden, vrienden of buren. Veel mantelzorgers herkennen zichzelf niet als zodanig. Mantelzorgers worden door professionals vaak gezien als de eerste lijn van zorg en spelen daarom een belangrijke rol in het ondersteunen van mensen die zorg nodig hebben. Ze bieden een steunend netwerk en houden toezicht op het welbevinden van hun dierbare of helpen de persoon in kwestie om zijn of haar dagelijkse activiteiten uit te voeren, zoals persoonlijke verzorging, boodschappen doen en administratieve taken. Mantelzorg is een belangrijk onderdeel van onze samenleving en biedt veel mensen de mogelijkheid om thuis te blijven wonen en te genieten van een hogere kwaliteit van leven. In Nederland zijn er naar schatting meer dan 5 miljoen mantelzorgers, waarvan er 2 miljoen dit combineren met een baan.

Stijgende zorgbehoefte

In Nederland worden we steeds ouder. Het aantal 80-plussers stijgt de aankomende jaren gestaag door naar 2,6 miljoen mensen in 2050. Met een hogere leeftijd komt ook een toename van het aantal chronische ziekten en aandoeningen. Alleen als het al gaat om dementie telt Nederland in 2050 naar verwachting 800.000 mensen met dit ziektebeeld. Deze toenemende vergrijzing van de bevolking in combinatie met meer ziekte maakt dat steeds meer mensen zorg nodig hebben. Tegelijkertijd groeit het tekort aan zorgpersoneel naar 170.000 mensen in 2030, terwijl de vraag ernaar dus juist groeit. Hierdoor zullen steeds
meer ouderen steeds langer thuis moeten blijven wonen.

Mantelzorg: een vanzelfsprekende verantwoordelijkheid?

Deze mensen kunnen alleen thuis blijven wonen als familie, vrienden of buren een grote verantwoordelijkheid dragen voor het toezicht op het welbevinden van hun dierbaren, en een grote rol spelen rondom de dagelijkse activiteiten. In principe is dit voor veel mensen niet meer dan vanzelfsprekend. Het zorgen voor bijvoorbeeld je ouders is net zo logisch als dat je opgevoed bent door hen. Tegelijkertijd vraagt onze maatschappij steeds meer van ons. Het zorgen voor familieleden, vrienden of buren die zorgbehoevend zijn doen dit vaak naast hun baan, eigen gezien, vrijwilligerswerk en andere verplichtingen.

Verdubbeling behoefte mantelzorg

Deze toenemende verantwoordelijkheid maakt dat mantelzorgers in de praktijk steeds vaker overbelast raken. Met als gevolg mentale stress, vermoeidheid, een slechtere ervaren gezondheid, een beperkt sociaal leven en arbeidsuitval. Mantelzorgers kunnen steeds moeilijker een evenwicht vinden tussen zorg geven en een eigen leven hebben. Een actueel probleem. Maar met het oog op de stijgende vergrijzing, de toename van het aantal ziekten en het stijgende tekort aan zorgpersoneel ook een steeds groter wordend probleem. Naar verwachting zal de behoefte aan mantelzorg verdubbeld zijn in 2040.

Crisis van de toekomst

Het is hoog tijd voor overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties om mantelzorg niet langer te beschouwen als een toevallige passant. Een onderwerp dat zo nu en dan op de agenda verschijnt als de actualiteit daartoe dwingt. Het vraagt niet alleen een luisterend oor of interesse. Maar doortastend doorpakken om het verschil te maken zoals dat dikwijls gebeurd op onderwerpen zoals het klimaat, energie of wonen. Want het onderwerp mantelzorg kan met gemak binnen dit rijtje worden opgenomen. Het is de crisis van de toekomst, die onmiddellijk aandacht vereist.