Taboe Top Tien – Een relatie erbij

Als een ziekte lang duurt, zie je soms dat mensen er een al dan niet geheime relatie naast hebben, terwijl ze de zieke partner blijven verzorgen. Dit gebeurt ook wel als een partner is opgenomen in een instelling. Door de omgeving wordt dit vaak niet geaccepteerd. Die vindt dat je voor de ander hebt gekozen in voor- en tegenspoed en kan snoeihard oordelen. Dat je partner veranderd is in iemand voor wie je niet gekozen hebt, wordt daarbij over het hoofd gezien. Ze hebben geen idee hoe het is om je partner op die manier al kwijt te zijn of hoe zwaar het is om de zorg voor de ander vol te houden. 

Zowel tijdens mijn werk als datingcoach/relatiebemiddelaar als tijdens de interviews voor mijn boek De Partner kwam ik mensen tegen die er een tweede relatie op nahielden. Allemaal hadden ze het zwaar met de (meestal) langdurige zorg voor hun zieke partner.

De vrouw van Michel* (75) leefde al jarenlang met dementie en een jaar na haar opname in een verpleeghuis ging hij weer op zoek naar een vrouw. ‘Ik ben in feite al zo lang alleen, Yvonne* is een jaar of acht geen volwaardige partner meer. Mijn omgeving begrijpt niet waarom ik een nieuwe vrouw wil. Mijn kinderen zeggen Pa, je hebt ons toch? Maar die zijn niet hier als ik alleen opsta, alleen eet en alleen weer naar bed ga. Ik voel me gewoon eenzaam. Ik ben gezond en fit en heb behoefte aan een vrouw om mijn leven mee te delen en om nog van alles mee te ondernemen.’ Na enig zoeken met collega’s vond ik die vrouw en een maand later belde hij me: ‘Je hebt mijn poppedijntje gevonden!’ Hij was intens gelukkig met deze nieuwe vrouw. Evengoed bleef hij zijn zieke vrouw tot haar dood in het verpleeghuis opzoeken.

Renee Steinmann (arts seksuoloog NVVS) vertelt: ‘Soms zie je dat mensen naast hun zieke partner er een partner bij nemen. Dat is een spannende keuze, want wat doet dat met de relatie? Er kan ruimte voor zoiets zijn als bijvoorbeeld mannen die hun libido (sexdrive) niet meer hebben er oké mee zijn en als de relatie verder goed is. Maar dat is niet voor iedereen weggelegd. Als de ene partner dat wel wil en de ander niet, ontstaat er een conflict. Het moet bespreekbaar worden gemaakt, waarbij je samen gaat kijken hoe je dat oplost. De gezonde partner mag voor zichzelf opkomen.’

Anna* was getrouwd met Koos*, die steeds verder verlamd raakte door spierdystrofie. ‘Ik kwam steeds meer tekort in onze relatie. Elk initiatief tot intimiteit moest van mij komen. Als ik wilde dat hij zijn hand op mijn bil legde, dan moest ik die daar zelf leggen, want hij kon het niet. De eerste vijf jaar was het steeds maar doorgaan, de volgende vijf jaar was overleven en na nog eens vijf jaar barstte de bom. Ik flapte er zomaar tegen een man in mijn omgeving uit: wil je met me naar bed gaan? Ik stond er zelf verbaasd van, ik verlangde zo naar intimiteit. Het was voor mij een alarmbel, dat ik dit zomaar zei. Ik was toen vijftig.

Ik besprak dit met Koos, maar die wilde er niets van horen en had geen begrip voor wat zijn ziekte voor mij betekende. Mijn schoonzus, die met zijn broer is getrouwd met dezelfde ziekte, had al dertig jaar een minnaar. In vijf jaar tijd had ik drie minnaars, maar dat besprak ik niet met Koos. Ik ging er discreet mee om, want hij voelde zich tekortschieten. Uiteindelijk ontmoette ik Gerrit en dat heb ik wel met Koos besproken. Elke week ging ik een paar dagen naar Gerrit toe en bleef bij hem slapen. Het was mijn manier van overleven, van opladen, anders hield ik het niet vol met Koos, die 24/7 zorg nodig had. Ik merkte dat ik meer kon ontspannen toen ik met Gerrit ging en dat merkte Koos ook. Ik werd een betere echtgenote voor Koos. Gerrit was en is mijn oase, daar kan ik bijkomen.’ 

Anna is tot zijn dood voor Koos blijven zorgen en is daarna bij Gerrit gebleven.

Ik vind het opvallend dat vrijwel iedereen die er een partner naast had, dit ervaarde als een mogelijkheid om weer op te laden, omdat ze anders de zorg voor de zieke niet volhielden. Een vrouw was zelfs gescheiden van haar zwaar depressieve, psychotische man omdat ze er zelf aan onderdoor ging. Ze bleef op iets meer afstand voor hem zorgen en toen ze een nieuwe partner vond, zorgde ze met hem voor haar zieke eerste man.  

Zorgprofessionals die ik interviewde gaven aan dat ze vrijwel nooit zien dat de zieke partner keihard aan de kant wordt geschoven voor een ander. Integendeel: ook zij zien dat de zorg voor de zieke ‘gewoon’ doorgaat. 

*gefingeerde namen