Taboe Top Tien – Mishandeling door de zorgende partner

Als mantelzorger kun je tegen heel wat zaken aanlopen waar niet over gesproken wordt: dit zijn taboes. Je kunt denken dat je de enige bent die hiermee zit, je schuldig en eenzaam voelen. Terwijl dat vaak niet nodig is, want er zijn veel meer mensen die met dezelfde dingen als jij worstelen. 

Jessica van Hooff interviewde voor haar boek De Partner 65 zorgende partners en zorgprofessionals, waarbij ze heel wat taboes voorbij zag komen. Ze liep er ook zelf tegenaan tijdens de ziekte van haar man. In de reeks ‘Taboe Top Tien’ daarom een aantal situaties uit haar boek ‘De Partner’ te bestellen bij Bol.com en elke boekhandel in Nederland.

Over mishandeling wordt uit schaamte weinig gesproken, zowel door de dader als door het slachtoffer. Over het mishandelen van of door je zieke partner wordt al helemaal niet gepraat, maar het komt wel degelijk voor. Ik heb het hier over mishandeling door de situatie waarin je door de ziekte bent beland. 

De zorgende partner kan de zieke gaan mishandelen door uitputting en frustratie. Een klap, een schop, schelden, noem het maar op.

Zieken kunnen behoorlijk egocentrisch worden en zich onredelijk eisend opstellen. Als je overbelast bent, langdurig niet aan je slaap toekomt, je partner niet meer degene is die je getrouwd bent, je het bloed onder de nagels vandaan haalt en je hele leven bestaat alleen nog maar uit zorgen voor de ander, dan kan dat rare dingen met je doen. Uiteindelijk heeft iedereen een grens en kan ‘De Liefde’ dat niet allemaal goedmaken en gladstrijken. En als de relatie al niet goed was, je zelf ook niet gezond bent en/of op leeftijd, dan is het helemaal moeilijk om de ander liefdevol te verzorgen terwijl je dwars over al je eigen grenzen heen gaat.  

De man van Eline* had ALS en hij was verlamd, met uitzondering van één vinger, waarmee hij op een belletje kon drukken als hij hulp nodig had. Eline zorgde thuis voor hem en voor hun nog jonge gezin, wat op zich al een zware belasting was. 

‘Ik werd zo vreselijk moe, want in de nacht kon hij werkelijk om de vijf minuten bellen en dan moest ik weer wat voor hem doen. In het begin had hij nog wel door wat dat met mij deed, maar dan zei hij tegen me: ‘wat moet ik dan?’ Ik heb tegen hem gescholden, ik heb hem geslagen, ik heb alles gedaan. Ik was zo verschrikkelijk moe en zat er totaal doorheen.’

Sander* en Nadine* waren al vijfenveertig jaar samen toen Nadine begon te dementeren. Ze hielden veel van elkaar en hij wilde haar zo lang mogelijk thuis verzorgen. Maar doordat zij ‘s nachts begon te dwalen en alleen hazenslaapjes deed, kwam hij niet meer aan zijn slaap toe. En overdag wilde ze maar lopen, urenlang, dat putte hem totaal uit. Want hij moest mee, anders zou ze verdwalen. Ze liep de hele dag als een hondje achter hem aan, vergat van alles en zei honderd keer hetzelfde, gék werd hij ervan.

‘Heel lang kon ik daar met liefde mee omgaan, maar op een gegeven moment was ik zo verschrikkelijk moe, dat ik er niet meer tegen kon. Ik heb een keer ’s nachts tegen haar geschreeuwd, haar een mep gegeven en haar terug in bed gegóóid. Ik vind het vreselijk dat ik dat gedaan heb. Ze was heel bang en ik moest verschrikkelijk huilen. Het was zo ontluisterend allemaal. Dat was wel het moment waarop ik aan mezelf moest toegeven dat het niet meer ging, dat ze opgenomen moest worden. Het werd me duidelijk dat ik ver over mijn grenzen was gegaan in de zorg voor haar. Dezelfde week ben ik naar de huisarts gegaan om dit te zeggen. Dat van die klap heb ik verzwegen, ik heb nooit iemand verteld dat ik haar geslagen heb, daarvoor schaam ik me teveel.’

Het is heel normaal dat je iemand niet 24/7 kunt verzorgen, dat is voor niemand te doen. Maar ook de intensieve zorg voor een ouder of kind, terwijl je daarnaast nog een gezin en een baan hebt, is op den duur moeilijk vol te houden. Neem je omgeving mee in wat de zorg voor de ander met jou doet. Het is niet alleen goed om stoom af te blazen, maar dan kan die omgeving ook hulp bieden en vragen: gaat het nog wel met jou, moet er meer hulp komen? 

Ga naar je huisarts, GGZ of Geriant, die kunnen je verder helpen. Je moet als zorgende partner zelf kunnen inzien en toegeven dat je het niet meer redt. Dat je boos begint te reageren op de zieke. Vraag aan de huisarts hoe je daarmee om kunt gaan. Meestal wordt er naar de zieke gekeken, niet naar de zorgende partner of andere naaste. Maar die krijgt zoveel voor zijn of haar kiezen, dat ie ook hulp nodig heeft. 

* gefingeerde namen