Voor veel mensen is de zorg voor een geliefde met dementie een realiteit. Deze uitdaging brengt een vloedgolf van emoties met zich mee, evenals vele moeilijke vragen. Een van de lastigste vragen is: “Moet ik altijd eerlijk zijn, of is het soms beter om te liegen als dat beter is voor mijn geliefde?” Een vraag die in de toekomst alleen maar vaker zal voorkomen, omdat het aantal mensen met dementie in de aankomende jaren zal verdubbelen en de druk op mantelzorgers veel groter zal worden door een groter personeelstekort. In dit artikel gaan we in op het dilemma rondom eerlijk zijn of niet in combinatie met zorgen voor iemand met dementie.

Invalshoeken rondom zorgen voor iemand met dementie

Er zijn verschillende manieren waarop we kunnen denken over wat goed of juist is. Eén manier is door te kijken naar wat goede eigenschappen zijn. Dit wordt deugdethiek genoemd. Eerlijkheid, moed en geduld zijn voorbeelden van goede eigenschappen of deugden. In deze manier van denken zou je altijd eerlijk moeten zijn tegen de persoon voor wie je zorgt.

Een andere manier om na te denken over wat juist is, is door te kijken naar wat zorgzaam of liefdevol is. Dit wordt zorgethiek genoemd. Volgens deze manier van denken moet je altijd rekening houden met de gevoelens en behoeften van de ander.

Er is echter nog een andere manier om na te denken over wat goed of juist is. Dit is door te kijken naar wat de beste uitkomst geeft voor de persoon voor wie je zorgt. Dit wordt consequentialisme genoemd. Volgens deze manier van denken zou het soms beter zijn om te liegen als dat leidt tot een beter resultaat voor je geliefde.

Praktijkvoorbeeld

Laten we dit eens bekijken aan de hand van een voorbeeld. Stel je voor dat je zorgt voor je moeder die aan dementie lijdt. Ze wil naar buiten om haar man te bezoeken, die al jaren geleden is overleden. Wat doe je in deze situatie?

Als je kijkt vanuit de deugdethiek, zou je moeten vertellen dat haar man is overleden. Eerlijkheid is immers een goede eigenschap. Als je kijkt vanuit de zorgethiek, zou je ook de waarheid moeten vertellen. Je zou rekening moeten houden met de gevoelens van je moeder, en haar de kans moeten geven om te rouwen.

Maar als je kijkt vanuit het consequentialisme, zou het beter kunnen zijn om te liegen. Als je zegt dat haar man niet thuis is, voorkom je misschien dat je moeder verdrietig en in de war raakt.

Dit is een moeilijk dilemma. Er is geen eenvoudig antwoord op de vraag wat je moet doen. Misschien is het belangrijk om te begrijpen dat mensen met dementie soms in hun eigen wereld leven. Hun gevoel van realiteit is anders dan dat van ons.

Mantelzorg: soms complex en frustrerend

Het omgaan met deze complexe kwestie is niet alleen uitdagend, maar kan ook frustrerend zijn. Dit is volkomen normaal en het is belangrijk om te erkennen dat deze gevoelens onderdeel zijn van de zorg voor een geliefde met dementie. Frustratie betekent niet dat je tekortschiet of het niet goed doet; het is simpelweg een erkenning van de moeilijkheid van de situatie.

Zelfs met de beste intenties kan het voelen alsof je op een kronkelende weg loopt, waarbij elke bocht nieuwe uitdagingen en onzekerheden met zich meebrengt. Maar onthoud, het is oké om het even niet te weten. Het is oké om gefrustreerd te zijn. Wat belangrijk is, is dat je je inzet voor het welzijn van je geliefde en dat je streeft naar het vinden van de beste manier om met de situatie om te gaan.

Het kan helpen om te beseffen dat mensen met dementie in hun eigen wereld leven. Het kan een bron van begrip en geduld zijn. Ze hebben een ander begrip van de realiteit en dit kan soms leiden tot gedrag dat voor ons onlogisch of frustrerend is. Probeer jezelf te herinneren aan hun ervaring van de wereld en gebruik dit begrip om je te helpen bij het navigeren door de moeilijkheden.

Realiteit van mensen met dementie

De vraag blijft of het dan aan de mantelzorger is om hun realiteit te ‘corrigeren’. Of dat het eerder de bedoeling is om ze te helpen zich veilig en geliefd te voelen binnen hun eigen realiteit. Dit kan betekenen dat je soms moet navigeren tussen de wens om eerlijk te zijn en de wens om hun welzijn te beschermen. Het belangrijkste is om te doen wat bij je past, je eigen weg kiest, en goed let op wat het met jouzelf doet. Degene voor wie je zorgt heeft er namelijk ook niets aan dat jij vanwege de stressvolle situatie niet meer in staat bent om je mantelzorgtaken uit te voeren.

Soms is er ook een andere optie. Door het grijze gebied op te zoeken tussen het corrigeren van de realiteit of meegaan binnen de eigen realiteit. Door bijvoorbeeld samen te wandelen en mooie herinneringen op te halen.  Soms valt op deze manier verdriet en verwarring te vermijden zonder te liegen of de pijnlijke waarheid te vertellen.

Uitdagend: Zorgen voor iemand met dementie

Zorgen voor iemand met dementie is een uitdaging. Maar deze uitdaging kan ons ook helpen om dieper na te denken over wat het betekent om voor een ander te zorgen. Misschien moeten we niet kiezen tussen eerlijk zijn en het beste willen voor onze geliefden. Misschien moeten we proberen om deze dingen samen te brengen, om de beste zorg te geven die we kunnen. Door open te staan voor de unieke realiteit van de persoon voor wie we zorgen, kunnen we misschien een manier vinden om zowel eerlijk als liefdevol te zijn.

Extra informatie over mantelzorg, eerlijk zijn en zorgen voor iemand met dementie

Een paar jaar geleden heeft Expertisecentrum Mantelzorg en Movisie een interessante publicatie geschreven over dit ethische dilemma bij zorgen voor iemand met dementie. Een boekje bedoeld voor mantelzorgers en beroepskrachten die werkzaam zijn in de zorg en ondersteuning. Met daarin ook uitgebeeld, soms in stripverhalen, hoe moeilijk de situatie kan zijn. Kijk voor deze publicatie op : Draai het eens om | Movisie . Ook heeft dementie.nl, een platform van Alzheimer Nederland eerder gereflecteerd op het Dilemma: Kies ik voor eerlijkheid of voor rust? | Dementie.nl.